Çocuk Merkezli Olmak Ne Demek?
Bir çocuk olarak hatırladığım en net şeylerden biri, oyun oynarken aldığım kararların, seçtiğim oyuncakların, yürüdüğüm yolların tamamen bana ait olduğu duygusuydu. Hani, çocukken bir parkta koştururken, tam o anı yaşadığınızı düşündüğünüzde, dünya sadece o anda dönüyormuş gibi gelir ya, işte o anlarda kendimi tam anlamıyla özgür hissederdim. Gerçekten bir çocuğun dünyasında olmak ve her şeyin merkezinde kendini hissetmek, o yaşlarda dünyanın nasıl dönmesi gerektiğine dair bir fikir edinmeye başlamak… Çocuk merkezli olmak demek, aslında sadece bu özgürlükten çok daha fazlası.
Bundan yıllar sonra, iş hayatına atıldığımda, bir anda kendimi farklı bir bakış açısıyla gördüm. Ekonomi okumak, verilerle uğraşmak, iş dünyasında stratejiler geliştirmek, bunların hepsi farklı dünyalar gibiydi. Ama bir şekilde, her şeyin içinde bir “çocuk” bulunduğuna dair bir şeyler fark etmeye başladım. Ne demek istediğimi açıklayayım.
Çocuk Merkezli Yaklaşım Nedir?
Çocuk merkezli olmak, aslında çok temel bir yaklaşım. Çocukların bakış açılarını, ihtiyaçlarını ve haklarını merkezine alarak, onların gelişim süreçlerini desteklemek demek. Bu, bir pedagojik anlayışın ötesinde, toplumsal bir sorumluluk haline gelmiş durumda. Yani, sadece bir çocuğun değil, her çocuğun eşit, adil ve sağlıklı bir ortamda yetişebilmesi için yapılan her şey çocuk merkezli bir yaklaşımı ifade eder.
İstatistiklere bakacak olursak, Türkiye’de çocukların büyüme koşullarına dair yapılan araştırmalar, özellikle son yıllarda çok değişti. 2020’de yapılan bir araştırma, Türkiye’deki çocukların yüzde 47’sinin psikolojik destek alması gerektiğini ortaya koymuştu. Bu, aslında çocukların yetiştiği çevrenin ne kadar önemli olduğunu gösteriyor. Bir çocuk, sadece ailevi koşullarla değil, çevresindeki sosyal yapılarla, eğitim sistemiyle, okul ortamıyla da şekilleniyor. Çocuk merkezli olmak, tüm bu etkenlerin çocukların sağlıklı gelişimi için uyum içinde olmasını sağlamak demek.
Çocuk Merkezli Yaklaşımın Günlük Hayatta Yeri
Çocuk merkezli olmak sadece teorik bir kavram değil. Hayatın her alanında, belki de farkında olmadan bir çocuk merkezli yaklaşımı benimsemiş insanlar var. Örneğin, yakın çevremdeki birçok ebeveyn, çocuklarının gelişiminde sadece okuldan değil, sosyal çevreden de beslenmesini sağlamak için büyük çaba harcıyor. Bir arkadaşım, kızına kitap okumayı aşırı derecede önemseyen biri. Her gün akşamları ona yeni bir hikâye anlatıyor, birlikte anlamlı sohbetler ediyorlar. Bu sadece bir eğitim aracı değil, aynı zamanda bir empati geliştirme biçimi.
Geçenlerde bir iş toplantısına katıldım. Görüşme yaparken, şirketin sunduğu çocuklara yönelik eğitim projelerinden bahsediliyordu. Birçok şirkette olduğu gibi, bu şirket de çalışanlarının çocuklarına yönelik çeşitli psikolojik destek ve eğitsel programlar sunuyor. Aslında burada yapılan şey, şirketlerin çocuk merkezli bir yaklaşımı benimsemesi değil, çalışanlarının evdeki çocuklarının da sağlıklı bir gelişim göstermelerini sağlayacak yollar aramak. Yani, aileyi bir bütün olarak görebilmek ve onların ihtiyaçlarını göz önünde bulundurmak, aslında toplumsal gelişim için büyük bir adım.
Çocuk Merkezli Olmanın Ekonomik Boyutu
Ekonomi perspektifinden bakınca, çocuk merkezli olmanın ülke ekonomilerine katkısı büyük. Bir ülkenin gelişmesi için, çocuklarının sağlıklı ve eğitimli yetişmesi şart. Bunun sadece eğitimle ilgili olmadığını, aynı zamanda çocukların büyüdükleri çevrenin, aldıkları beslenmenin, psikolojik desteklerinin de önemli olduğunu düşünüyorum. 2022 yılında yapılan bir başka araştırma, çocukların doğru gelişim süreçlerine girmemesi halinde ilerleyen yıllarda toplumun ekonomik yükünün arttığını ortaya koymuştu.
Benim gibi, verilerle ilgilenen birinin çocuk merkezli bir yaklaşımdan bu kadar etkilenmesi de aslında bununla bağlantılı. Yani, çocukların eğitimi, psikolojik sağlığı ve genel gelişimleri üzerine yapılan yatırımlar, uzun vadede hem sosyal hem de ekonomik açıdan toplumun kalkınmasına büyük katkı sağlıyor. O yüzden, aslında bir çocuğun gelişiminde harcanan her kuruş, bir toplumun geleceği için yapılmış en büyük yatırım demek.
Çocuk Merkezli Olmanın Toplum İçin Önemi
Çocuk merkezli bir yaklaşımı, toplumun her katmanında görmek mümkün. Okullarda, ailelerde, devlet politikalarında, şirketlerde… Birçok yerel yönetim, çocukların daha sağlıklı bir ortamda yetişmesi için çeşitli projeler geliştirmeye başladı. Çocukların oyun oynarken öğrenmesi, eğitimde fırsat eşitliğinin sağlanması, onların düşüncelerine değer verilmesi bu anlayışın somut örneklerinden sadece birkaçıdır.
Unutmayın, çocuklar bizim geleceğimiz. Bir çocuğun güvenli bir şekilde büyümesi için toplum olarak sorumluluk taşımamız gerekiyor. Her şeyin merkezine çocukları koyarak, onların güvenli, mutlu ve sağlıklı bir şekilde büyümelerini sağlamak, sadece onların hayatını değil, hepimizin hayatını daha iyi bir hale getirebilir.
Çocuk merkezli olmak, sadece çocuklar için değil, tüm toplum için bir gerekliliktir. O yüzden, her fırsatta çocukları düşünmeli ve onların ihtiyaçlarını gözetmeliyiz. Kendi çocukluğumdan aldığım en büyük derslerden biri, hayatın en değerli anlarının aslında küçük bir çocuğun gözlerinde saklı olduğuydu.